Περιγραφή : Οι στόχοι του μαθήματος εστιάζονται στο να βοηθηθούν οι μεταπτυχιακοί φοιτητές:
• Να κατανοήσουν τον κοινωνικό χαρακτήρα των εκπαιδευτικών διαδικασιών που σχετίζονται με την παραγωγή της εκπαιδευτικής γνώσης και τη διαμόρφωση των παιδαγωγικών πρακτικών για την μετάδοση - απόκτησή της από τους μαθητές στο μικροεπίπεδο της σχολικής τάξης.
• Να έλθουν σε επαφή, αφενός, με συγκεκριμένες κοινωνιολογικές θεωρήσεις και, αφετέρου, με μια ποικιλία ερευνητικών ή/και θεωρητικών εργασιών, που προσεγγίζουν την εκπαιδευτική γνώση και τις εκπαιδευτικές πρακτικές.
• Να αντιληφθούν τον τρόπο εργασίας του κοινωνιολόγου της εκπαίδευσης για την προσέγγιση και παρατήρηση του εκπαιδευτικού πλαισίου και ειδικότερα του κρυφού αναλυτικού προγράμματος των σχολείων.
• Να προσεγγίσουν και ν’ αναλύσουν με κριτικό τρόπο τις σύγχρονες εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις στο χώρο της ελληνικής εκπαίδευσης.
Δεσμεύσεις των μεταπτυχιακών φοιτητών:
Η υποχρεωτική παρακολούθηση όλων των διδακτικών συναντήσεων και των πέντε πρωινών εργαστηρίων που θα πραγματοποιηθούν σε σχολικές μονάδες της περιοχής των Πατρών.
Εργαστήριο μαθήματος:
Το μάθημα περιλαμβάνει υποχρεωτικό εργαστήριο σε σχολικές/εκπαιδευτικές μονάδες της περιοχής των Πατρών, που αντιστοιχούν σε δίωρη εργαστηριακή απασχόληση την εβδομάδα.
Περίγραμμα : Περιεχόμενο του μαθήματος:
Το μάθημα αποτελείται από τρίωρα εβδομαδιαία σεμιναριακού τύπου μαθήματα και υποχρεωτικά εργαστήρια σε σχολικές μονάδες. Στην περίπτωση των σεμιναριακών μαθημάτων θα επιχειρηθούν: α) η ανάδειξη των βασικών επιστημολογικών προσεγγίσεων, που διακρίνονται στο πεδίο της κοινωνιολογίας της εκπαίδευσης και με βάση τις οποίες επιχειρείται η κατανόηση και ερμηνεία του τρόπου διαμόρφωσης των εκπαιδευτικών θεσμών. β) η ανάδειξη ενός εννοιολογικού πλαισίου για τη μελέτη της συγκρότησης του εκπαιδευτικού λόγου και των εκπαιδευτικών πρακτικών. Βασικά στηρίγματα της οικοδόμησης αυτού του πλαισίου αποτελούν οι απόψεις των θεωριών της πολιτιστικής αναπαραγωγής και ιδιαίτερα το μοντέλο που εισάγεται από το έργο του Basil Bernstein. Και γ) Η προσέγγιση και παρουσίαση από τους μεταπτυχιακούς φοιτητές θεωρητικού ή ερευνητικού χαρακτήρα μελετών που σχετίζονται με τη σχολική γνώση και τις εκπαιδευτικές πρακτικές. Επίσης είναι δυνατή η προσέγγιση ερευνητικών μελετών που σχετίζονται με σύγχρονα και σημαντικά θέματα, που απασχολούν την κοινωνιολογία της εκπαίδευσης, όπως είναι τα: ισότητα – ανισότητα εκπαιδευτικών ευκαιριών, φύλο και εκπαίδευση, σχολική γνώση, κοινωνικές κατηγορίες και σχολείο, εκπαιδευτικοί – ταυτότητες και εκπαιδευτικό επάγγελμα, νέες τεχνολογίες και παιδαγωγικές πρακτικές στο σύγχρονο σχολείο.
Μεθοδολογία διδασκαλίας & παιδαγωγικών πρακτικών και προϋποθέσεις για την επιτυχία των φοιτητών στο μάθημα:
Το μάθημα περιλαμβάνει διαλέξεις, σεμινάρια και ομαδικές δραστηριότητες και απαιτεί:
• Την ενεργό συμμετοχή των φοιτητών/τριών στις ομαδικές δραστηριότητες του μαθήματος σε ερωτήματα ή ασκήσεις κατά τη διάρκεια των διδακτικών συναντήσεων και στην ατομική παρουσίαση και κριτική ανάλυση εμπειρικών ή θεωρητικών μελετών από ένα επιλεγμένο σώμα βιβλιογραφίας, που θα δώσει ο διδάσκων.
• Την υποχρεωτική συμμετοχή των φοιτητών/τριών σε πέντε εργαστήρια παρατήρησης και καταγραφής του κοινωνιολογικού πλαισίου όσον αφορά τις οργανωτικές δομές και το κρυφό αναλυτικό πρόγραμμα, που θα γίνουν κατά το πρωινό ωράριο λειτουργίας συγκεκριμένων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της πόλης των Πατρών.
• Την εκπόνηση ενός ερευνητικού project από τον κάθε φοιτητή/τρια σύμφωνα με τα δεδομένα της παρατήρησής του από τις παραπάνω υποχρεωτικές εργαστηριακού χαρακτήρα δραστηριότητες. Σημειώσεις:
• Οι πέντε υποχρεωτικού εργαστηριακού χαρακτήρα δραστηριότητες θα γίνουν στο πρωινό ωράριο λειτουργίας των σχολείων και των διοικητικών υπηρεσιών εκπαίδευσης. Αυτό συνεπάγεται ότι οι εργαζόμενοι μεταπτυχιακοί φοιτητές, που επιθυμούν να παρακολουθήσουν το συγκεκριμένο μάθημα, θα πρέπει οπωσδήποτε να φροντίσουν να εξασφαλίσουν άδεια απουσίας από την εργασία τους.
• Οι παραπάνω πρωινές δραστηριότητες - συναντήσεις θα οριστούν μετά από συνεννόηση του διδάσκοντα με τις σχολικές μονάδες και τις διοικητικές υπηρεσίες σε ημέρες και ώρες ώστε να μη διαταραχθεί η ομαλή λειτουργία των τελευταίων. Αυτό σημαίνει ότι τα συγκεκριμένα εργαστήρια είναι πιθανόν να γίνουν και σε διαφορετικές ημέρες από την προγραμματισμένη ημέρα διδασκαλίας του μαθήματος.
• Η διάρκεια κάποιων διδακτικών συναντήσεων κατά τους μήνες Οκτώβριο και Νοέμβριο θα είναι μεγαλύτερη του διδακτικού 3ώρου. Και τούτο προκειμένου να καλυφθούν κάποια σημαντικά θεωρητικά ζητήματα πριν την έναρξη των εργαστηρίων εκπαιδευτικής πρακτικής στις διάφορες εκπαιδευτικές μονάδες.
Οδηγίες μελέτης πριν από την έναρξη του μαθήματος:
Οι μεταπτυχιακοί φοιτητές/τριες που θα επιλέξουν να παρακολουθήσουν το συγκεκριμένο μάθημα καλούνται να μελετήσουν τις εξής βιβλιογραφικές πηγές:
Banks, O. (1987). Η Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης. Θεσσαλονίκη: Παρατηρητής.
Charlot, B. (1999). Η σχέση με τη γνώση. Στοιχεία για μια θεωρία. Αθήνα: Μεταίχμιο.
De Queiroz, J.-M. (2000). Το σχολείο και οι κοινωνιολογίες του. Αθήνα: Gutenberg.
Μυλωνάς, Θ. (χ.χ.). Κοινωνική αναπαραγωγή στο σχολείο. Θεωρία και εμπειρία. Αθήνα: Αρμός.
Μυλωνάς, Θ. (1998). Κοινωνιολογία της Ελληνικής Εκπαίδευσης. Συμβολές. Αθήνα: Gutenberg.
Αξιολόγηση:
H παρακολούθηση των μαθημάτων είναι υποχρεωτική. Ακόμη, η μη συμμετοχή ή η ελλιπής συμμετοχή στις πέντε εργαστηριακού χαρακτήρα πρωινές δραστηριότητες του μαθήματος συνεπάγεται την απόρριψη των απόντων.
Για την αξιολόγηση των φοιτητών/τριών συνυπολογίζονται:
α) Οι επιδόσεις των φοιτητών/τριών στα εξής:
• Γραπτή και προφορική κριτική παρουσίαση δύο επιστημονικών μελετών στο πλαίσιο των σεμιναρίων του μαθήματος (35% επί του τελικού βαθμού).
• Γραπτή εργασία ερευνητικού project, η οποία θα προκύψει με βάση την καταγραφή – αποτίμηση του σχολικού πλαισίου και τις παρατηρήσεις των φοιτητών/τριών από τις επισκέψεις στα εκπαιδευτικά ιδρύματα της πόλης των Πατρών και τις συναντήσεις με εποπτικούς εκπαιδευτικούς φορείς (50% επί του τελικού βαθμού).
β) Αποτίμηση από το διδάσκοντα της ενεργού συμμετοχή των φοιτητών/τριών στις δραστηριότητες (ομαδικού ή/και ατομικού χαρακτήρα) κατά τη διάρκεια των μαθημάτων (απάντηση σε Ασκήσεις – Δραστηριότητες που μπορεί να δίνονται κατά τη διάρκεια των μαθημάτων και «Καταγραφή των Παρατηρήσεων του Σχολικού Πλαισίου» μετά από κάθε εργαστηριακού χαρακτήρα συνάντηση ή επίσκεψη σε σχολικές μονάδες) (15% επί του τελικού βαθμού). Και,
γ) Στην τελική βαθμολογία αποτιμάται και η συνέπεια του/της κάθε μεταπτυχιακού/κής φοιτητή/φοιτήτριας στις υποχρεώσεις του/της κατά τη διάρκεια των μαθημάτων. Η έλλειψη συνέπειας (όπως λ.χ. η εκπρόθεσμη κατάθεση απαντήσεων σε ασκήσεις – δραστηριότητες) οδηγεί σε αρνητική βαθμολόγηση, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε μείωση του αναλογούντος βαθμού μέχρι 1,5 μονάδες.