Περιγραφή : Στο επίκεντρο του εν λόγω μαθήματος τίθενται η θεωρία, η μεθοδολογία και η εμπειρική έρευνα που έχει αναπτυχθεί για την Έγκαιρη Παρέμβαση καθώς και η σύνδεσή της με την Έγκαιρη Εκπαιδευτική Παρέμβαση για παιδιά με αναπηρίες ή για παιδιά που βρίσκονται σε κίνδυνο να παρουσιάσουν δυσκολίες στην ανάπτυξή τους λόγω βιολογικής ή περιβαλλοντικής ευπάθειας. Η ανάλυση θα προσανατολισθεί, επίσης, στις διεργασίες της έγκαιρης ανίχνευσης και αξιολόγησης καθώς και στον σχεδιασμό Εξατομικευμένων Προγραμμάτων Οικογένειας και Εξατομικευμένων Προγραμμάτων Εκπαίδευσης για παιδιά προσχολικής ηλικίας. Αυτού του είδους η ανάλυση θα λάβει χώρα υπό το πρίσμα των πολιτικών και πρακτικών σε διεθνές, ευρωπαϊκό αλλά και σε εθνικό επίπεδο που έχουν αναπτυχθεί μέχρι στιγμής, με στόχο να πραγματοποιηθεί μία εις βάθος κριτική διερεύνηση σε σχέση με τις διεργασίες που ακολουθούνται (εάν υπάρχουν) στοχευμένα στα πεδία της Έγκαιρης Παρέμβασης και Έγκαιρης Εκπαιδευτικής Παρέμβασης στην Ελλάδα. Ο φακός της ανάλυσης, θα εστιαστεί στη σημασία της ανάπτυξης συνεργατικών και πολυεπιστημονικών πρακτικών που θα πρέπει να παρέχονται με μία συνέπεια και συνέχεια για τα παιδιά με αναπηρίες ή παράγοντες κινδύνου (από το σημείο 0 μέχρι και την ηλικία των 6 χρόνων, ενώ, εάν χρειάζεται, μπορεί να επεκταθούν μέχρι και την ηλικία των 8 χρόνων) και τις οικογένειές τους. Στη συνέχεια, έμφαση θα δοθεί σε ερευνητικά-τεκμηριωμένες πρακτικές (α) για την ανίχνευση, την αξιολόγηση και την υποστήριξη παιδιών με συγκεκριμένες αναπηρίες (όπως είναι, παιδιά προσχολικής ηλικίας στο φάσμα του αυτισμού, παιδιά προσχολικής ηλικίας με αισθητηριακές αναπηρίες, παιδιά προσχολικής ηλικίας με νοητική αναπηρία και παιδιά προσχολικής ηλικίας με κινητική αναπηρία αλλά και τα παιδιά με άλλες επιπρόσθετες ανάγκες) και (β) για την προώθηση σημαντικών δεξιοτήτων στη ζωή ενός παιδιού προσχολικής ηλικίας -όπως είναι οι κοινωνικές και επικοινωνιακές δεξιότητες, οι δεξιότητες παιχνιδιού και οι κινητικές δεξιότητες- που αφορούν σε δεξιότητες ζωής.
Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτητές και οι φοιτήτριες αναμένονται:
1. να κατανοούν το εννοιολογικό περιεχόμενο της Έγκαιρης Παρέμβασης και να αναγνωρίζουν τα εκείνα τα θεωρητικά στοιχεία που τη διακρίνουν από αλλά και τη συνδέουν με την Έγκαιρη Εκπαιδευτική Παρέμβαση,
2. να αναλύουν κριτικά τις πρακτικές έγκαιρης παρέμβασης και έγκαιρης εκπαιδευτικής παρέμβασης που έχουν αναπτυχθεί μέχρι στιγμής (εάν υπάρχουν) στην Ελλάδα,
3. να κατανοούν, από τη μία πλευρά, τη σπουδαιότητα του ρόλου της οικογένειας στην ανάπτυξη και στην εκπαίδευση του παιδιού καθώς και τη σημασία της υιοθέτησης και του σχεδιασμού, από την άλλη πλευρά, οικογενειοκεντρικών πρακτικών στα προγράμματα παροχής έγκαιρης παρέμβασης και έγκαιρης εκπαιδευτικής παρέμβασης (που θα πρέπει να παρέχονται στα πλαίσιο των βρεφικών/βρεφονηπιακών/παιδικών σταθμών και νηπιαγωγείων),
4. να επιχειρηματολογούν σε σχέση με τη σημασία του συνεργατικού σχεδιασμού ώστε οι απαιτούμενες υπηρεσίες και πρακτικές να παρέχονται με μία συνέπεια και συνέχεια στα παιδιά με αναπηρίες και τα παιδιά που βρίσκονται σε κίνδυνο και τις οικογένειές τους, ώστε να καλύπτονται οι ανάγκες τους τόσο εντός όσο και κατά τη διάρκεια των μεταβάσεων από τους βρεφονηπιακούς /βρεφικούς/παιδικούς σταθμούς, στα νηπιαγωγεία και, στη συνέχεια, στο δημοτικό και
5. να εξοικειωθούν με ερευνητικά- και εμπειρικά-τεκμηριωμένες πρακτικές για την ανίχνευση, την αξιολόγηση και την εκπαιδευτική υποστήριξη των διευρυμένων αναγκών των παιδιών προσχολικής ηλικίας με αναπηρίες ή παιδιών που βρίσκονται σε κίνδυνο.
Περίγραμμα : Το μάθημα περιλαμβάνει τις εξής ενότητες:
-Ενότητα 1: Παρουσίαση Μαθήματος, Εισαγωγή στις Κεντρικές Έννοιες
-Ενότητα 2: Έγκαιρη Παρέμβαση και Έγκαιρη Εκπαιδευτική Παρέμβαση για Παιδιά με Αναπηρίες ή Παράγοντες Κινδύνου: Θεωρητική προσέγγιση και πολιτικές
-Ενότητα 3: Η σημασία της ανάπτυξης οικογενειοκεντρικών πρακτικών σε προγράμματα Έγκαιρης Παρέμβασης και Έγκαιρης Εκπαιδευτικής Παρέμβασης
-Ενότητα 4: Η Αξιολόγηση ως στοιχείο-κλειδί για τον σχεδιασμό της Έγκαιρης Εκπαιδευτικής Παρέμβασης: Η Περίπτωση της Ελλάδας
-Ενότητα 5 & 6: Το Περιεχόμενο και η Λειτουργία Των Εξατομικευμένων Προγραμμάτων Οικογένειας και του Εξατομικευμένου Εκπαιδευτικού Προγράμματος, με γνώμονα την κάλυψη των αναγκών του παιδιού αλλά και της οικογένειάς του στις μεταβάσεις
-Ενότητα 7: Έγκαιρη Εκπαιδευτική Υποστήριξη και Παιδιά με Αισθητηριακές Αναπηρίες
-Ενότητα 8: Έγκαιρη Εκπαιδευτική Υποστήριξη και Παιδιά στο Φάσμα του Αυτισμού
-Ενότητα 9: Έγκαιρη Εκπαιδευτική Υποστήριξη και Παιδιά με Νοητική Αναπηρία και Κινητική Αναπηρία
-Ενότητα 10: Έγκαιρη Εκπαιδευτική Υποστήριξη και Παιδιά με Δυσκολίες στο Λόγο και στη Συμπεριφορά
-Ενότητα 11: Προώθηση των Κινητικών Δεξιοτήτων για Μικρά Παιδιά με Αναπηρίες
-Ενότητα 12: Προώθηση των Κοινωνικών και Επικοινωνιακών Δεξιοτήτων για Μικρά Παιδιά με Αναπηρίες
-Ενότητα 13: Πρακτικές για τη Διδασκαλία Δεξιοτήτων Παιχνιδιού σε Μικρά Παιδιά με Αναπηρίες